پشتیبانی شبکه به این معنی است که چگونه می توانید از شبکه نگهداری کنید و در صورت نیاز آن را تعمیر کنید. لازم به ذکر است که اساسی ترین روش انجام تعمیر و نگهداری شبکه شامل پاسخگویی به مشکلات هنگام بروز آن ها خواهد بود. تعمیر و نگهداری شبکه شامل راه های زیادی است که در ادامه مطالب قصد داریم آن ها را بررسی کنیم. اگر در رابطه با این موضوع سوالاتی دارید و می خواهید به جوابی مناسب دست پیدا کنید به شما توصیه می کنم تا انتها با ما همراه باشید.
نگهداری شبکه
نگهداری شبکه کاری است که مدیران شبکه روزانه و به طور مرتب و مداوم آن را باید انجام دهند تا نتیجه مطلوب حاصل شود. برخی از کارهایی که برای نگهداری شبکه لازم است را در ادامه بیان خواهیم کرد، البته دقت کنید که این به آن معنی نیست که فقط همین کارها باید انجام گیرد، بلکه مهم ترین و کاربردی ترین کارها را لیست کرده ایم.
- نصب، تعویض یا به روزرسانی سخت افزار و نرم افزار
- نظارت، تنظیم و بهینه سازی شبکه
- مستند سازی شبکه و حفظ اسناد شبکه
- امنیت شبکه از هر تهدید داخلی و خارجی
- برنامه ریزی برای ارتقاء شبکه، گسترش و پیشرفت آن
- برنامه ریزی پشتیبان گیری و بازیابی خدمات شبکه از پشتیبان گیری
- اطمینان پیدا کردن از رعایت مقررات قانونی و سیاست های شرکت
- گزارش های عیب یابی
- حفظ و به روز رسانی تنظیمات دستگاه
سخت افزار و نرم افزار را نصب، تعویض یا به روزرسانی کنید
اولین موردی که در پشتیبانی شبکه نصب و راه اندازی سخت افزار و نرم افزار است، جایگزینی و به روز رسانی آن ها از کارهایی است که برای نگهداری شبکه بسیار متداول و کاربردی هستند. این کارها ممکن است شامل جایگزینی سخت افزارهای قدیمی یا ناموفق، مانند تعویض سوئیچ ها و ماژول های سرپرست در سوئیچ های سری Catalyst 4500 و ۶۵۰۰ باشد، به عنوان مثال به روزرسانی تصاویر IOS Cisco به نسخه فعلی یا سطح پچ برای روترها و سوئیچ ها به طور یکسان انجام خواهد شد.
نظارت ، تنظیم و بهینه سازی شبکه
مورد بعدی که باید به آن توجه شود این است، یکی از تسهیل کننده های اصلی یک راه حل یا استراتژی مؤثر برای نگهداری شبکه، نظارت فعال است. مانیتورینگ فعال باعث می شود تا مشکلات احتمالی قبل از ایجاد خاموشی تشخیص داده یا برطرف شود. این مورد در نگهداری شبکه بسیار حیاتی و مهم به حساب می آید و از آن نباید غافل شد. از موارد ورود به سیستم و نظارت بر شبکه می توان برای واکنش پیشگیرانه به هشدارهای شبکه یا سیستم استفاده کرد و برای انجام این کار لازم است که موارد زیر استفاده شود:
- عملکرد شبکه و کلیه دستگاه های کار اینترنتی را در شبکه بررسی کنید.
- پایه عملکرد خود شبکه است.
- از میزان جهت و جریان ترافیک شبکه مطلع شوید.
- مشکلات احتمالی شبکه را شناسایی و عیب یابی کنید.
مستند سازی و حفظ اسناد در پشتیبانی شبکه
در حالی که اکثر مهندسان شبکه، حفظ و نگهداری مستندها را یک کار نسبتاً کم ارزش و حتی بی ارزش می دانند، باید بگوییم که اسناد و مستند سازی یکی از اساسی ترین اجزاء برای نگهداری شبکه و همچنین عیب یابی و پشتیبانی آن هستند.
لازم به ذکر است که سازمان های مختلف بنا به نیاز خود برای سطوح مختلف مستندها استانداردهای مختلفی را در نظر گرفته اند. اما دستورالعمل یا توصیه های مختلفی وجود دارد که باید هنگام تهیه مستندات شبکه، آنها را دنبال کنید، در ادامه این دستور العمل ها را بیان کرده ایم:
- تعیین محدوده مسئولیت
- درک هدف
- یکپارچگی مستندات
- در دسترس بودن
- مستندات را حفظ کنید
تعیین محدوده مسئولیت
بسیار مهم و کاربردی است و این معنی را می دهد که مسئولیت و جزئیات آن را به طور کامل درک کنید و متوجه باشید به عنوان مثال فرض کنید که در سازمانی کار می کنید که دارای تیم های صوتی، امنیتی، ذخیره سازی و شبکه ای باشد که همگی زیر مجموعه واحد فناوری اطلاعات (IT) قرار می گیرند. به جای تلاش آن که برای همه تیم ها اسناد و مدارکی را ایجاد کنید، کافی است که فقط آن شبکه ها و دستگاه هایی را که تحت مسئولیت اداری شما هستند، مستند کنید و اسناد آن را داشته باشید.
درک هدف
نکته دیگری که توجه به آن مهم و اساسی خواهد بود این است که اسناد ذخیره شده برای چه زمانی مورد استفاده قرار می گیرند. مشکلی که اکثر مهندسان شبکه و صاحبان شبکه با آن دست به گریبان هستند این است که حجم بسیار عظیمی از مدارک و اسناد را دارند بدون آن که بدانند با آن ها چه کاری باید انجام دهند. با کمی وقت می توان به این نتیجه رسید که کدام یک از اسناد نگهداری شده مهم هستند و باید آن ها را باز هم نگه داشت و ذخیره کرد و این که این اسناد در چه مواقعی به کار می آیند.
یکپارچگی مستندات
مورد دیگری که باید به آن توجه کنید این است که اسناد ذخیره شده شما برای چه کسانی مهم خواهند بود. توجه داشته باشید اگر حجم اسناد و مدارک نگهداری شده زیاد باشد استفاده از آن در موقع لزوم سخت و دشوار خواهد بود و اگر حجم اسناد کم باشد به سختی می توان از شبکه پشتیبانی کرد. پس حجم اسناد و این که کدام را باید نگه داری کنید نکته مهمی است که با دقت خاصی باید بررسی شود.
ثبات و یکپارچگی هنگام ایجاد مستندها و مدارک شبکه یک مؤلفه کلیدی است که باید تا حد امکان رعایت شود. در بیشتر سازمان ها، الگوهای ایجاد می شود و مستندسازی هنگام ایجاد اسناد جدید طبق آن الگو سازماندهی خواهد شد این امر سبب می شود که آسان تر بتوان به آن اسناد دسترسی داشت. حفظ ثبات، قابلیت استفاده آن مدارک و مستندها را افزایش می دهد و درک آن ها را برای هر کس دیگری آسان تر و راحت تر خواهد می کند.
در دسترس بودن
توجه داشته باشید که هر چه قدر اسناد و مدارک ذخیره شده شما خوب و عالی باشد اما به صورتی سازماندهی نشده باشند که بتوان از آن استفاده کرد، کارایی بالایی ندارند و بلا استفاده خواهند بود. پس دقت کنید که مدارک ذخیره شده به گونه ای باشند که دسترسی به آن ها آسان باشد. نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که مستندهای ذخیره شده به طور مداوم به روز رسانی شوند تا بتوان در صورت بروز مشکل از آن ها به درستی استفاده کرد.
حفظ کردن مستندات
تغییراتی که در یک شبکه ایجاد می شود باید به درستی در اسناد ذکر شوند و اطلاعات قدیمی و منسوخ به مرور زمان پاک شوند. مستندها و مدارک موجود باید به روز شود تا منعکس کننده تغییراتی باشد که در شبکه ایجاد شده است و این بسیار مهم خواهد بود.
اگر چه هیچ استانداردی وجود ندارد که تعیین کند چه اطلاعاتی باید در اسناد شبکه درج شود اما هر سازمان بنا به نیاز خود استانداردهای خاصی را به عنوان الگو قرار داده است که باید از آن پیروی کرد. البته اصولی هم به طور استاندارد و عمومی باید رعایت شود که در ادامه آن ها را ذکر خواهیم کرد:
- اطلاعات در مورد اتصال بین دستگاه ها برای اتصالات LAN و WAN
- آدرس IP و اطلاعات VLAN
- نمودار توپولوژی فیزیکی شبکه
- یک نمودار توپولوژیک منطقی از شبکه
- موجودی کلیه دستگاه ها، مؤلفه ها و ماژول های کار اینترنتی
- یک بخش کنترل تجدید نظر در مورد جزئیات تغییرات در توپولوژی
- اطلاعات پیکربندی
- هرگونه اسناد و یادداشت طراحی اصلی یا اضافی
- الگوهای جریان داده یا ترافیک
امنیت شبکه از تهدیدهای داخلی و خارجی
امنیت شبکه یکی از اجزاء مهم و حیاتی در بحث پشتیبانی شبکه است. البته توجه داشته باشید که در اکثر سازمان های بزرگ یک تیم وجود دارد که به طور ویژه و تخصصی از شبکه در مقابل تهدیدهای داخلی و خارجی نگهداری می کنند. اما باز هم باید به این موضوع توجه کنید که پشتیبانی شبکه و امنیت با هم ارتباط مستقیمی دارند.
برنامه ریزی برای ارتقاء شبکه، موارد گسترش یا پیشرفت ها
با نظارت دقیق و روزانه شبکه می توانید مشکلات را قبل از بروز ، به خوبی شناسایی کنید و به درستی و آسانی آن ها را بر طرف کنید البته در زمان بسیار کوتاهی این کار می تواند انجام شود. در ابتدا لازم است بدانید که برای نظارت باید برنامه ریزی دقیقی انجام شود و بعد از این مورد کارها باید الویت بندی شود. الویت بندی کارها سبب می شود تا بتوانید به خوبی کارها را سازماندهی کنید و پشتیبانی شبکه به خوبی انجام گیرد.
برنامه ریزی پشتیبان گیری و بازیابی خدمات یا شبکه از پشتیبان گیری
تهیه نسخه پشتیبان یک کار معمول برای تعمیر و نگهداری شبکه است که معمولاً برای آن اولویت بسیار کمی قائل می شود. اما تهیه نسخه پشتیبان اهمیت بسیار بالایی دارد که باید به آن دقت شود. البته باید به این موضوع توجه کنید که ذخیره و بازیابی اطلاعات باید دقیقا طبق اولویت هایی که طرح ریزی شده است انجام شود تا کارایی بالایی داشته باشد. اگر پشتیبان گیری با نظارت مستقیم همراه باشد سبب می شود که پشتیبانی شبکه با بهترین حالت ممکن ادامه داشته باشد و نتایج خوبی را حاصل کند.
اطمینان پیدا کردن از رعایت مقررات قانونی و سیاست های شرکت
توجه داشته باشید که از کارهای مهم در ارتباط با پشتیبانی شبکه، نظارت بر این مورد است که آیا شبکه مورد نظر بر طبق قوانین و سیاست های شرکت پیش می رود یا خیر؟ البته لازم به ذکر است که این مورد در سازمان ها و شرکت های گوناگون متفاوت است. به این معنی که هر سازمانی قانون و سیاست خاص خود را دارد که باید به آن توجه شود و آن را به درستی و کامل رعایت کرد. نظارت بر این مورد می تواند تاثیرات قابل توجهی بر روی عملکرد شبکه داشته باشد.
گزاش هایی از عیب یابی مشکل
گزاش از عیب یابی مشکل از مهم ترین و اساسی ترین عملکرد اصلی شبکه است که باید به آن ها توجه ویژه و خاصی کرد. عیب یابی با یک روش مناسب برای پشتیبانی شبکه می تواند از بروز بسیاری از مشکلات جدی جلوگیری کند. مواردی که در عیب یابی باید به آن توجه شود شامل اسناد، پشتیبان گیری و برخی از سیستم های نظارت فعال شبکه می شوند.
حفظ و به روز رسانی تنظیمات دستگاه
تغییرات پیکربندی به دلیل حرکت روزانه یا تغییرات (MAC) در سازمان ها متداول است. به همین دلیل، حفظ و به روزرسانی تنظیمات دستگاه یک عملکرد اصلی مدیریت و پشتیبانی شبکه محسوب می شود. هر بار که پیکربندی دستگاه ها تغییر می کند، نه تنها باید ثبت شوند بلکه باید هم در دستگاه ذخیره شوند و هم در یک مکان تهیه نسخه پشتیبان جایگزین نگهداری شوند. به عنوان مثال سرور FTP یا TFTP (در صورت موجود بودن) انتخاب خوبی می توانند برای این مورد باشند.
در مطالب بالا برای آن که برخی از موضوعات را توضیح دهیم نیاز بود تا از اصطلاحات تخصصی استفاده کنیم که فهم و درک آن برای عموم مردم آسان و راحت نیست. در ادامه قصد داریم این اصلاحالات را تعریف کنیم تا هر کسی بتواند بنابر نیاز از مطالب گفته شده استفاده کند.
- نصب و نگهداری دستگاه: شامل کارهایی مانند نصب دستگاه و نرم افزار، ایجاد و تهیه نسخه پشتیبان از تنظیمات و نرم افزار است.
- عملکرد شبکه: شامل کارهایی مانند برنامه ریزی ظرفیت شبکه، تنظیم عملکرد و نظارت بر استفاده از آن می شود.
- امنیت: شامل کارهایی مانند پیروی و اجرای مراحل امنیتی است.
در ادامه مطالب قصد داریم روش ها و ابزارهای پشتیبانی شبکه را نام ببریم:
- مدیریت حراج: مشکلات شبکه توسط آن کشف و اصلاح می شوند.
- مدیریت پیکربندی C: نصب، شناسایی و پیکربندی سخت افزار و خدمات است.
- مدیریت حسابداری: توزیع بهینه منابع در بین مشترکین سازمانی خواهد بود.
- مدیریت فرسایش P: مدیریت عملکرد کلی شبکه سازمانی را بر عهده دارد.
- مدیریت ایمنی S: مدیریت امنیتی مسئول اطمینان از محرمانه بودن، صداقت و در دسترس بودن (سیا) شبکه است.
شما می توانید با توجه به ویژگی های منحصر به فرد و اساسی شبکه خود روشی مناسب و ابزاری کارآمد را برای پشتیبانی شبکه انتخاب کنید تا بتوانید نتایج قابل قبولی را از آن به دست آورید.
شناسایی وظیفه پشتیبانی شبکه برای همه برنامه های نگهداری شبکه شامل کارهای زیر می شوند:
- نصب و پیکربندی دستگاه های جدید.
- تعویض دستگاه های خراب.
- تهیه نسخه پشتیبان از تنظیمات دستگاه و نرم افزار.
- عیب یابی لینک و خرابی دستگاه.
- ارتقاء نرم افزار یا وصله.
- نظارت بر شبکه.
- اندازه گیری عملکرد و برنامه ریزی ظرفیت.
- نوشتن و بروزرسانی مستندها و مدارک.
بسیاری از موارد نام برده شده را در مطالب بالا به تفضیل توضیح داده ایم.
برنامه ریزی پشتیبانی شبکه
در مطالب بالا به این موضوع اشاره کردیم که اگر می خواهید پشتیبانی شبکه به طور درستی ادامه داشته باشد باید برنامه ریزی دقیقی برای آن داشته باشید و بر طبق این برنامه ریزی کارها را الویت بندی کنید. در ادامه قصد داریم این برنامه ریزی را به طور کاملی توضیح دهیم تا با جزئیات آن آشنا شوید.
شما باید در ابتدا فرایندها و رویه هایی را برای پشتیبانی شبکه خود بسازید. به این موضوع برنامه ریزی برای پشتیبانی از شبکه گفته می شود.
برنامه ریزی برای پشتیبانی از شبکه شامل موارد زیر است:
- Scheduling (برنامه ریزی) برای تعمیر و نگهداری
- Formalizing (انطباق با قوانین) برای تغییر کنترل مراحل
- ایجاد روش های مستند سازی شبکه
- ایجاد ارتباطات مؤثر
- تعریف قالب ها/ رویه ها/ کنوانسیون ها که همگی شامل استاندارد سازی می شود.
- Disaster Recover (بازیابی حوادث)
پشتیبانی شبکه برنامه ریزی شده
اگر برای پشتیبانی از شبکه خود برنامه ریزی دقیقی داشته باشید مزیت های زیادی شامل حال شما خواهد شد، در ادامه تعدادی از این مزیت ها را شرح خواهیم داد تا با آن بیشتر آشنا شوید.
- خرابی شبکه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
- وظایف نگهداری طولانی مدت مورد غفلت قرار نمی گیرد یا فراموش نمی شود.
- زمان قابل پیش بینی برای درخواست های تغییر وجود خواهد داشت.
- کاهش زمان خرابی.
تغییر کنترل مراحل
در بسیاری از شرکت های بزرگ و معتبر تغییر به گونه ای انجام می گیرد که با اساس نامه و قوانین شرکت هم خوانی داشته باشید و در آن راستا تعریف شده باشد. برای انجام هر گونه تغییری لازم است که به سوال های زیر پاسخ داده شود:
- کدام نوع تغییر نیاز به مجوز دارد و چه کسی مسئول صدور مجوز است؟
- چه تغییرهایی باید در طول یک دوره مشخص انجام شود و کدام تغییرها را باید فوراً و در زمان مشخص انجام داد؟
- چه اقدامات دیگری (مانند به روزرسانی مستندها و مدارک) پس از تغییر موفقیت آمیز باید انجام شود؟
- چه شرایطی امکان رد کردن برخی از مرحله های تغییر عادی را فراهم می کند و هنوز کدام قسمت از مرحله ها باید رعایت شود؟
پاسخ به سوال های بالا به شما کمک می کند که بتوانید تغییرات را به بهترین شکل ممکن سازماندهی کنید.
اسناد و مدارک شبکه
اجزاء مختلفی برای اسناد شبکه وجود دارند. توجه داشته باشید که اسناد و مدارک هر شبکه با توجه به خود آن شبکه می تواند تعریف شود اما بعضی از اجزاء سندها عمومی هستند و در همه شبکه ها وجود دارند. در ادامه می خواهیم این جزء های عمومی را بیان کنیم:
نقشه های Network ( شبکه ) : نمودارهایی از ساختار فیزیکی و منطقی شبکه.
- مستندات اتصال ها: لیست کلیه اتصالات بدنی مربوط به شبکه، از جمله تکه ها، اتصالات به ارائه دهندگان خدمات و مدارهای قدرت.
- لیست های تجهیزات: لیست تمام دستگاه ها، شماره قسمت ها، شماره سریال ها، نسخه های نرم افزاری نصب شده، (در صورت کاربرد) نرم افزار، مجوزها ، اطلاعات مربوط به ضمانت نامه یا خدمات.
- مدیریت آدرس IP: لیست برنامه های زیر شبکه های IP و تمام آدرس های IP مورد استفاده.
- Configurations (تنظیمات): مجموعه ای از کلیه تنظیمات دستگاه فعلی یا حتی بایگانی که شامل تمام تنظیمات قبلی هم می باشد.
- اسناد طراحی: این سندی است که انگیزه انتخاب های خاص اجرایی را توصیف می کند.
ارتباط موثر
ارتباط از مهم ترین عوامل در پشتیبانی شبکه به حساب می آید، هم در زمانی که قصد عیب یابی شبکه را دارید و هم زمانی که می خواهیم از نظر فنی شبکه را پشتیبانی کنید. زمان عیب یابی شبکه باید به سوال های زیر پاسخ دهید تا بتوانید نتیجه قابل قبولی را به دست آورید.
- چه کسی در حال ایجاد تغییرات است و در چه می خواهد این تغییرات را عملی کند؟
- چگونه این تغییر روی دیگران تأثیر می گذارد؟
- نتیجه آزمایش هایی که انجام شده است چیست؟ و چه نتیجه گیری می توان از آن به دست آورد؟
- به سوال های گفته شده با دقت و صرف زمان کافی پاسخ دهید تا نتیجه ای مطلوب حاصل شود.
استاندارد سازی در پشتیبانی شبکه
یکی از راه های ساده سازی فرایندها و اطمینان از انجام وظایف به طور مداوم، تعریف و مستند سازی مراحل است. به این امر استاندارد سازی گفته می شود و اهمیت بسیار بالایی در پشتیبانی شبکه دارد.
تعریف و استفاده از قالب ها یک روش مؤثر در اسناد شبکه است و به ایجاد یک فرآیند مداوم نگهداری از شبکه کمک می کند که در ادامه روش هایی برای تعریف این قالب ها بیان خواهیم کرد.
- آیا تمبرهای ورود به سیستم و عیب یابی به زمان محلی یا زمان جهانی هماهنگ (UTC) تنظیم شده اند؟
- آیا می توان لیست های دسترسی را با لفظ صریح “انکار هر” به پایان رساند؟
- . در زیر شبکه IP، آیا اولین یا آخرین آدرس معتبر IP به دروازه محلی اختصاص داده شده است؟
بازیابی حوادث
هرچه سریع تر بتوانید دستگاه های خراب را جایگزین کنید و عملکرد شبکه را بازیابی کنید، شبکه شما سریع تر دوباره فعال می شود. برای جایگزینی دستگاه های خراب و آسیب دیده، به موارد زیر نیاز دارید:
- سخت افزار جایگزین
- نسخه فعلی نرم افزار برای دستگاه، پیکربندی فعلی دستگاه
- ابزارهای انتقال نرم افزار و پیکربندی به دستگاه
- مجوزها (در صورت وجود)
- آگاهی از روش های نصب نرم افزار، تنظیمات و مجوزها
کم شدن هر یک از موارد ذکر شده در بالا به شدت بر زمان لازم برای تعویض دستگاه تأثیر می گذارد.
این مقاله در حال به روزرسانی می باشد.